بایسته ها‎ی روش‎ها‎ی آموزشی در تعلیم و تربیت اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‎ پژوه دکتری قرآن و علوم گرایش روانشناسی، مجتمع آموزش عالی بنت الهدی، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران.

2 دانش آموخته دکتری فقه تربیتی، مجتمع عالی فقه، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران.

چکیده

روش‎های آموزشی ناظر به انواعی از فعالیت‎ها‎ی اختیاری یا کیفیتی از شیوه انجام آن فعالیت‌ها در حوزه تعلیم و تربیت است که می‎‎تواند به اهداف مطلوب در این حوزه منتهی شوند. این روش‎ها با همه‎ مؤلفه‎ها‎ی آموزشی (استاد، محتوا، دانشجو و...) ارتباط دارند و از تأثیر این فعالیت‎ها بر تعلیم و تربیت انتزاع می‎شوند. هدف پژوهش حاضر بیان بایسته‎های روش در تعلیم و تربیت است که با رویکرد فقهی و روش ‎اجتهادی بااستفاده از تعالیم دینی بررسی می‌شود. نتایج تحقیق حاکی از آن است که توجه به میزان اثربخشی روش و قابلیت رساندن پیام به متعلم از بایسته‎های روش است. همچنین رعایت تفاوت‌های فردی در انتقال مفاهیم بسیار مهم است. بلاغت و زیبایی کلام ازنظر شارع مهم بوده و وجود آن در کلام معلم و یا مربی برای اثرگذاری کلام راجح است. استفاده از عنصر زیبایی می‌تواند موفقیت‌های زیادی را برای اساتید به ارمغان آورد و بی‌توجهی به آن نیز یکی از عوامل کاهش نفوذ کلام استاد در مخاطبان خواهد بود.
 

کلیدواژه‌ها


  1. قرآن (1373). مترجم: فولادوند، محمدمهدی. تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
    1. احمد‌بن ‌فارس (1404). معجم مقاییس اللغه. مترجم:‎ ها‎رون، عبدالسلام محمد. قم: مکتب الاعلام اسلامی.
    2. احمدی، سید احمد (1384). اصول و روش‎ها‎ی تربیت در اسلام. تهران: نشر جهاد دانشگاهی.
    3. آمدی، عبدالواحد‌بن ‌تمیمی ‎‎(1373). غررالحکم و دررالکلم. شرح: خوانساری، محمد. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    4. باقری، خسرو (1385). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی. تهران: مدرسه.
    5. باندورا، ‌آلبرت (1372). نظریه‎ها‎ی یادگیری. مترجم: ماهر، فرهاد. تهران: راهگشا.
    6. جمعی از نویسندگان )زیر نظر محمدتقی مصباح( (1388). مبانی تعلیم و تربیت اسلامی. تهران: انتشارات مدرسه.
    7. جوادی آملی، عبدالله (1386). تفسیر تسنیم. قم: نشر اسراء.
    8. حاکم نیشابوری، محمد‌بن ‌عبدالله (1417). المستدرک علی الصحیحین. بیروت: دار المعرفه.
    9. حرانی، محمد‌بن ‌شعبه (1363). تحف العقول. قم: مؤسسه آل البیت.
    10. حرعاملی، محمد‌بن ‌حسن (1409). وسائل الشیعه. قم: مؤسسه آل البیت.
    11. حسینی‎زاده، سیدعلی (1386). سیره تربیتی پیامبر (ص) و اهل بیت (ع): نگرشی بر آموزش با تأکید بر آموزش‎ها‎ی دینی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    12. حکیمی، ‎‎محمدرضا (1386). الحیاه. قم: دلیل ما.
    13. داودآبادی، محسن (1399). الگوی آموزش عالی در فقه تربیتی. پایان‌نامه دکتری فقه تربیتی. جامعه‌المصطفی العالمیه. قم.
    14. داودآبادی، محسن.، اسماعیل، بیوکافی.، و محمدعلی، پیلتن (1395). قواعد تبلیغ در کتاب و سنت. قم: پژوهشکده باقرالعلوم (ع).
    15. دلشاد تهرانی، مصطفی (1380). سیری در تربیت اسلامی. تهران: نشر و تحقیقات ذکر.
    16. راغب اصفهانی، حسین‌بن ‌محمد(1416). مفردات الفاظ القرآن. دمشق: دار القلم.
    17. ساروخانی، باقر (1387). دایره‌المعارف علوم اجتماعی. تهران: کیهان.
    18. ستاری، علی (1396). بررسی و نقد روش تحلیل مفهومی ‎با رویکرد به پوزیتیویسم منطقی در پژوهش‌های تربیتی. نشریه اندیشه‎ها‎ی نوین تربیتی، 13(1)، 91-114.
    19. شریعتمداری، علی (1373). تعلیم و تربیت اسلامی. تهران: امیرکبیر.
    20. شعاری‌نژاد، علی‌اکبر (1401). فلسفه آموزش و پرورش. تهران: امیرکبیر.
    21. صدر، محمدباقر (۱۴۱۷). بحوث فی علم الاصول. تقریرات: حسینی شاهرودی، محمود. قم: مؤسسه دایره‌المعارف فقه اسلامی.
    22. طباطبایی، محمدرضا (1379). صرف ساده. قم: دار العلم.
    23. طبری، محمد‌بن ‌جریر (1412). جامع البیان. بیروت: دار المعرفه.
    24. علیدوست، ابوالقاسم (1395). فقه و مصلحت. قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    25. کاردان، علی‌محمد (1378). فلسفه تعلیم و تربیت. تهران: سمت.
    26. کلینى، محمد‌بن ‌یعقوب (1390). الکافی. قم: الاسلامیه.
    27. مجلسى، محمدباقر (1403). بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    28. محقق داماد، مصطفی (1386). مباحثی در اصول فقه. تهران: سازمان سمت.
    29. مصطفوی، حسن (1360). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. بنگاه ترجمه و نشر کتاب‌: تهران‌.
    30. مطهری، مرتضی (1385). یادداشت‏ها. تهران: صدرا.
    31. مطهری، مرتضی (1386). انسان کامل. تهران: صدرا.
    32. مظفر، محمد رضا (۱۳۸۶). اصول الفقه. قم‏: اسماعیلیان‏.
    33. مهدی‎زادی‎، امیرحسین (۱۳۸9). مبانی، اصول و روش‌های تعلیم و تربیت. تهران: مبنای خرد.
    34. هاشمی، احمد (1383). جواهر البلاغه فی المعانی و البیان و البدیع